Bir dershane öğretmeni ”Hocam! Öğrencileri motive etmekte zorlanıyoruz. Bu konuda bize neler tavsiye edersiniz? ” dedi. Motive olabilmek için yapmamız gereken ilk şey, başaracağımıza açık ve net karar vermektir. Çünkü bilinçaltımız bizi korumaya ve mutlu etmeye programlı olduğu için sebebi açık olmayan, bize ne getirip götüreceği belirsiz, netleştirilmemiş hedefler için çalışma ihtiyacı hissetmez.
Bir toplantıya katılmışım. Toplantının çıkışında bir profesör ” Ben yaz tatilinde oğluma ve onun arkdaş grubuna ingilizce öğretiyorum. Çocuklar yeteri kadar verimli çalışmıyorlar. Ne yapabilirim? ” diye sordu. ” onlar ingilizce’yi neden öğrendiklerini bilmiyorlar mı?” diye sordum. Biraz düşündükten son cevabı ” Hayır!” oldu.
Bilgisayar mühendisliği 1.sınıftaki öğrenci derdini benimle paylaştı: ”Ben lisede çok başarılı değildim, fakat bilgisayar mühendisliğinde okumayı çok istiyordum. Gece gündüz çalıştım ve kazandım ama şimdi çalışamıyorum, hatta o kadar çalışıp kazandığım bu okulu bırakmak istiyorum!” Ona mezuniyetten sonası için planı olup olmadığını sordum. Henüz hiç düşünmemişti bile. Motivasyon için öncelikle hedef gerekir, lise yıllarında yaptığı hedef tesbiti onu motive etmişti. Şimdi eksik olan sadece hedefti. Derhal hedef belirleme çalışması yaptık, neticede sevip isteyerek çalışan bir üniversite öğrencisi kazandık.
Hedeflerimiz olmazsa rüzgara kapılan kuru yaprak gibi oradan oraya savruluruz. Beynimizi bir tarla gibi düşünün. Buğday ekersek buuğday biçeriz, hiçbirşey belirlemesek yabani otlar biter. Hedef belirlemezsek karamsarlıklar, olumsuz düşünceler, gelecek kaygıları, ufak dertlere takılıp kalmalar ve küçük problemleri büyütmeler başlayacaktır. Bu büyütmeler sonunda da kendinizi güçsüz hissedeceksiniz. Diyelim ki, Ankara’ dan İstanbul’a gideceksiniz. Garajdan çıkarken arabanızı bir tarafa çarpıp kaportayı çizdirdiniz. İstanbul’ a gitmek için önemli bir sebebiniz yoksa arabadaki çizilme sizi çok rahatsız eder, yolculuğu belki de ertelersiniz. Ama İstabul’a gitmek için belirgin ve önemli bir sebebiniz varsa çizilme sizin için mesele olmayabilir. Ne kadar büyük düşünürseniz, hayattaki zorluklar gözünüzde o kadar küçülecektir. Anthony Robbins der ki: ‘ Hayat akıntıya karşı kürek çekmek gibidir, kürek çekmeyi bıraktığınız anda gerilemeye başlarsınız.”
Sizi motive eden, içinizde tatlı heyecan oluşturan, size güç veren bir hedef belirlediğinizde kendinizi dahakuvvetli hissedersiniz ve hayattan istediklerinizi alma yolunda daha hızlı ilerlersiniz. Yine Anthony Robbins’ten : ” Tembel insan yoktur, kendisine ilham kaynağı oluşturacak kadar güçlü amaçları olmayan insanlar vardır.” Sabah kalkarak çalışıp iş yapmakta zorlanıyorsak, belli planımız yoksa ya biz motive eden net hedeflerimiz veya başarı isteğimiz yoktur, dolayısıyla kendimizi başarısız hissederiz. Etrafınızda tatlı heyacanla, tempolu şekilde severek çalışan kişileri görüyorsanız onlara nasıl böyle güzel çalışabildiklerini sorduğumuzda size hedeflerinden bahsederler. Hedefimizi belirlediğimizde ona ulaşmak için sevip isteyerek, tatlı bir heyacanla çalışıp başarının tadını çıkarırız. Unutmayın: Umutla yolculuk etmek de gidilecek yere varmak kadar zevklidir.
Açık ve net hedefiniz olmadığı zaman başka insanların yardımını, desteğini alamazsınız. İnsanlar yaptıkları yardımların sonucunu görmek isterler. Hedefinize yeteri kadar inanamıyorsanız kimse size gereği kadar değer vermez. Olsa da olur, olmasa da gözüyle bakacaklardır. Hedefiniz olmadığınıdan motivasyonunuz. düşüktür ve başkaları sizi tembel sanarak ” Bundan ne köy olur ne kasaba! ” şeklinde düşünebilirler. İnsanlar çalışmayan, başarısız, sıkıntılı insanlardan uzak dururlar ; çünkü kendilerine yük olmasından korkarlar. Hayatta ” Ben de şunu yaptım!” diyebilecek bir şeyiniz yoksa hayat size anlamsız gelecektir. Bir düşünürün dediği gibi: ” Hayatınızı terkedilmiş salonda unutulmuş idare lambasının tüte tüte biten fitiline çevirmeyin!”
Doğru belirlenmiş hedefimiz olduğunda yakınlarımızın veya iş yapmak, çalışmak istediğimiz insanların maddi ve manevi desteğini çok rahat alırız. çünkü insanlar bize inanıp güvenirler. Bize inanıp güvenen bu insanlar arasında bizimle aynı hedefe ilerlemek isteyenler bile çıkacaktır. Bize değer verecekler, bizi takip etmek isteyeceklerdir. Hedefe doğru başarıyla ilerlediğimizi görenler bize yakın olmak isteyeceklerdir. ” Ben şunu yapacağım!” demenin mutluluğunu yaşamak ne güzel ve tatmin edici! Hayatı dolu dolu yaşarsınız, hayat sizin için anlamlı ve değerli olmaya başlar.
Dershanelere danışmanlık yaptım. Öğrencilere hedeflerini sorduğumda verdikleri cevaptan nasıl çalıştıklarını (Rahat çalışıyorlar mı, Çalışmıyorlar mı? Çalışıyorlar ama verim alamıyorlar mı? Çalışırken sık sık dikkatleri dağılıyor mu? ) tahmin edebilirdim. Çünkü beynin verimli çalışması için doğru hedef belirlemek önemli. Dikkat buyurun: hedef belirlemek demiyorum, doğru hedef diyorum. Çünkü doğru belirlenmeyen hedefler bizi sıkıntıya sokar. Belki de bunları okurken içinizden ” Benim hedefim var ama yine motive olamıyorum!” diye geçiriyorsunuz. Eğer hedefiniz varken de motive olamıyorsanız, bu hedefi kurallarına uygun şekilde yeniden belirleyin.
Hedef belirlerken dikkat edilmesi gereken hususlar;
- Hedefiniz kesin olsun: Kendi kendinize ” tam olarak ne istiyorum?” sorusunu sorup istediklerinizi özgürce yazın. Beyin ikilem içinde verimli çalışmaz; onun için hedefleriniz açık, net ve olumlu olsun.
- Şimdi kendi kendinize sorun: Genellikle istediğiniz şeylere mi odaklanıyorsunuz, istemediğiniz şeylere mi? ” İflas etmek istemiyorum, mutsuz olmak istemiyorum, sınavı kaybetmek istemiyorum!” gibi olumsuz hedefleriniz varsa bu sizi karamsarlığa itebilir. Mesala ” Heyacanlanmayacağım!” dediğinizde beynimiz hiç farkında olmadan hemen heyecan duygusuna odaklanır ve daha çok heycanlanırız. seminerlerimde ” Hiçkimse kanguru görmesin( gözünde kanguru canlandırmasın!) diye sorduğumda şimdiye kadar ” Görmedim” diyen bir kişi çıktı. Ona sordum: ” Şimdiye kadar bunu sadece sen görmemeyi başarabildin. Nasıl yaptığını bize anlatır mısın?” ” Kangurunun ne olduğunu bilmiyorum!” dedi.
- Hedefiniz net olsun ki, daha kolay motive olasınız: Çünkü beynimiz ikilem yaşamaz. Tatilde yaylaya mı, denize mi gideceğinizi belirlemeden hangisine göre hazırlık yapacağınızı bilemezsiniz. Sınava hazırlanan biri de nereyi istediğine karar veremezse hangisine göre hazırlanacağını bilemez. İkilem yaşar. İki hedef de içselleşmez. Kültürümüzde bu konuya denk düşen güzel bir atasözü var: ” Çatal kazık batmaz.”Bana ” Hocam! Benim hedefim net ve olumlu ama yine de çalışmak için kendimi zorluyorum!’ diye sorduklarında şu cevabı veriyorum: Bu, hedefin bilincimizde ( mantığımızda) yer alması ama henüz iç dünyamıza yerleşmemiş ( içselleşmemiş) olmasından kaynaklanır. Hedeflerimizi içselleştirdiğimiz zaman iç kaynaklarımızı verimli kullanmaya başlarız. Hedefe yönelik korku ve kaygılarımız azalır. Belki de yok olur. Daha kararlı ve güçlü oluruz. Hedefimizin bizi çekmesi, yani hedefimizi içselleştirmemiz için hedefe ulaştığımızda neler görüp hissedeceğimizi sanki gerçekleşmiş gibi bir başarı fotoğrafı halinde gözümüzün önünden ayırmamalıyız. Bu hayal kalitesi ve kendimizi er geç bizi gerçek başarıya ulaştıracaktır.
Azmi ÖZKAN
Kaynak http://andemantalya.blogcu.com/harekete-gecmek-icin-hedef-nasil-belirlenir/10853412