İletişim, günlük hayatın kaçınılmaz unsurlarından biridir. Toplumsal bir varlık olarak tanımladığımız insan, günlük hayatını devam ettirirken diğer insanlarla iletişim halindedir. Bu iletişimi etkileyen birçok etken vardır. Bu etkenler şöyle sıralanabilir: karşıdaki insanın tavrı, ses tonu, kıyafetleri, ten rengi, dili kullanış tarzı ve buna benzer daha birçok şey sayabiliriz. Bu etkenlerden belki de en fazla öne çıkanı giyilen kıyafetlerdir. Giyilen kıyafetin rengi, markası, modaya ve bulunulan mekana uygunluğu, giyen kişinin yaşı ve daha fazlası kurduğumuz iletişimin şeklini, hatta kişiye duyulan güveni bile etkilemektedir.
Yapılan toplumsal bir deneyden bahsedelim. Deney gayet basit. Denek ilk önce takım elbise giyecek ve halk otobüsüne akbil basmadan binmeye çalışacak. Denek otobüs durağında bekliyor ve gelen ilk otobüse binmek için yöneliyor. Binmeden önce şoföre, cüzdanını kaybettiğini bu yüzden akbili olmadığını ve akbil basmadan otobüse binip binemeyeceğini soruyor. Otobüs şoförü kısa bir duraklamadan sonra deneğin otobüse binmesine izin veriyor. Şimdi deneyin ikinci kısmına geçiyoruz. Bu sefer denek takım elbise yerine sokakta kalan insanlara benzer kıyafetler giyiyor. Denek tekrar durakta beklemeye başlıyor ve gelen ilk otobüse binmek için yöneliyor. Yine biraz önceki gibi denek şoföre, cüzdanını kaybettiğini bu yüzden akbilinin olmadığını, otobüse akbili olmadan binip binemeyeceğini soruyor. Şoför bu sefer deneğe, akbili olmadan otobüse binemeyeceğini söylüyor. Deneğin bütün açıklama ve ısrarlarına rağmen otobüs şoförü deneğin otobüse binmesine izin vermiyor. Sizce şoförün kararını ne etkilemiş olabilir? Daha önce takım elbiseli bir adamın cüzdanını unuttuğu için otobüse ücretsiz binmesine izin verirken, neden sokakta yaşayan izlenimi verilmiş birine izin vermiyor? Cevap gayet açık KIYAFETİNDEN DOLAYI. Çünkü herkesin kafasında belli kalıplar yer almaktadır. Şimdiye kadar görmüş olduğumuz takım elbiseli adamlar hep yüksek mevkilerde çalışan kişiler olmuş olabilir. Bizde buradan yola çıkarak takım elbiseli biri gördüğümüzde o kişi hakkındaki ilk izlenimimiz o kişinin yüksek mevkide bir yerde çalıştığı izlenimidir. Deneyde de gördüğümüz gibi sadece otobüse binmek için bile kıyafet bu kadar etkili olabiliyorsa varın gerisini siz düşünün bu kıyafet nelere kadir
Bu toplumsal deney aynı zamanda aklımıza Nasreddin Hoca’nın “Ye Kürküm Ye” fıkrasını getiriyor. Toplumsal ilişkilerimizde kıyafetin çok önemli olduğunu böylece sizlerle paylaşmış olduk. Buradan çıkaracağımız sonuç iyi giyinimli her insanın sağlam biri olduğu değildir. Kıyafetin bir şekilde, ilk izlenimde bireylerin davranışlarını etkilediğidir.
Yazan Eylül TOKA
