Sınav kaygısı, sınav öncesinde öğrenilen bilginin sınav sırasında kaybolması veya etkili bir biçimde kullanılmamasına sebep olan ve başarıyı ciddi oranda düşüren yoğun kaygı durumu olarak tanımlanır. Bireyin sınava yüklediği anlamlar ve sınav ile ilgili zihinde oluşturduğu imaj, sınav sonrası yaşanacaklar hakkında derin düşünceler bireyin sınav kaygısı yaşaması üzerinde doğrudan etkilidir.
Huzursuzluk, endişe, korku, yoğun kaygı, el titremesi gibi durumlar sınav kaygısının sonuçlarıdır. Bunların yanında mide bulantısı, karın ağrısı, ağız kurluğu gibi etkileri de bulunmaktadır. Sınav kaygısı durumunda birey kendini genellikle yetersiz ve değersiz olarak görmektedir.
Sınav kaygısının yaşandığını anlamak kolaydır. Öncelikle öğrencinin başarısında büyük bir düşüş gözlenir. Bu durum genellikle sınavın yaklaştığı zamanlarda meydana gelir. Bu dönemde öğrenci ders çalışmada isteksizlik yaşar ve her fırsatta ders çalışma işini ertelemeyi düşünür. Bununla beraber konsantre olmakta zorluk çekme veya enerjik olarak düşük hissetme gibi sorunlara da yol açar.
Sınav kaygısı öğrenilenleri aktarma konusunda başarısızlığa sebep olur. Dikkat dağınıklığı ile beraber okuduğunu anlamama gibi bir sorunu da yanında getirir. Bu durum sınav esnasında olabilecek en korkutucu senaryolardan bir tanesidir. Zira bu yüzden öğrencinin verdiği emekler tek seferde çöpe gidebilir.
Kendine güveni zayıf olan öğrencilerde sınav kaygısı çokça görülür. Geleceği hakkında endişe etmesinin temel nedeni de öğrencinin kendine olan özgüveninin yeterli olmayışından kaynaklanmaktadır. Bu durum sadece sınavda değil, öğrencinin hayatının geri kalanında her alanda başarısız olmasına sebep olur.
Sınav kaygısını yenmek için sınav öncesinde zaman iyi kullanılmalıdır. Beslenme ve uyku düzenine son derece dikkat edilmelidir. Sınav ile alakalı olan çalışmalar asla ama asla son güne veya geceye bırakılmamalıdır. Mümkünse son gün sınav ile alakalı hiçbir şey yapılmamalıdır. Bu öğrenciyi daha çok strese sokarak sınav kaygısını körüklemeye sebebiyet verebilir. Son gün de kafa dağıtmak için farklı şeyler yapılabilir.
Sınav esnasında az da olsa sınav kaygısı meydana gelirse öğrenci hiçbir zaman kontrolün kendinde olduğunu unutmamalıdır. İlk önce yanıtlayabileceği sorulardan başlayarak soruları hızlı ama dikkatlice çözmelidir. Bir süre sonra sorular çözüldükçe öğrencinin kendine olan güveni artacak ve yavaşça sınav kaygısından kurtulacaktır. Ayrıca sınav esnasında kontrollü nefes alıp verme alıştırmasının yapılması da sınav esnasında başarıyı etkileyebilecek yollardan bir tanesidir.
En önemlisi öğrencinin bu sınavı fazla ciddiye alması ve bu sınavın hayatın tamamı olduğu düşüncesinden kurtulması gerekmektedir. En kötü ihtimalle bir sonraki sene daha güçlü bir biçimde çalışarak bu sene alacağı puanın daha yükseğini alabileceğini aklından çıkarmamalıdır.
Sınav sonrasında sınav artık unutulmalı ve öğrencinin kendini ödüllendirmesi gerekir. Sınav sonrası sorular akılda tutulmamalıdır. Sonuçlar açıklanana kadar sınav ile ilgili hiçbir şey düşünmemelidir.
Ailelerin de bu konuda öğrencilere mutlaka destek olması gerekmektedir. Öğrencinin başarılı olduğunu ve bu basit sınavı kolaylıkla atlatabileceği aile tarafından öğrenciye söylenmelidir. Böylece bu sözler öğrenci için daha inandırıcı ve etkili olur.
Sınav kaygısı yüzünden psikolojik bir rahatsızlık ortaya çıkmışsa (depresyon, uyku bozukluğu) derhal bir uzmana başvurularak hemen tedavi edilmelidir. Erken tedavi sorunun daha da ileri gitmesini engeller.
Unutulmamalıdır ki;
Cesaret; umutsuzluğa rağmen ilerleyebilme yetisidir.
