Bu düşünme yeteneği bazı özellikleri kendi içinde barındıran bir sistemdir. Eleştirel düşünme kişinin öz farkındalığını geliştirmesine yardımcı olur. Bu dünyayı yorumlamak istiyorsak eleştirel düşünme becerisi kazanmak zorundayız. İnsanın daha mantıklı davranmasını sağlayan bu düşünme biçiminin bileşenlerinden bahsedelim.
Gözlem
Eleştirel düşünmenin anahtarı gözlem yeteneğinde bulunur. Olayları kritize edebilmek için iyi bir gözlem yapmak gerekiyor. Bir konu hakkında bilgi sahibi olmak için önce gözlem yapmak lazım. Gözlem de iki şekilde biri katılımlı diğeri ise katılımsız olanıdır. Katılımlı gözlem olayın içinde yer alarak olayın, insan üzerindeki etkisi hissedilmeye çalışılır. Katılımsız gözlemde ise birey olayın dışında kalarak, olaya objektif bir şekilde bakmaya çalışır. Her iki durumda da olay hakkında bilgi sahibi olmak mümkündür.
Analiz
Analiz eleştirel düşünmenin bir başka bileşenidir. Bir olayı gözlemlemek yetmiyor, gözlem sonunda ortaya çıkan bilgileri bir araya getirerek ya da var olan bilgileri parçalara ayırarak yeni bir bütün oluşturmak gerekiyor. İyi bir analiz sürecinden sonra bilgiler sentezlenebilir.
Çıkarım
Her insan olaylardan, bilgilerden sonuçlar çıkarabilir ama önemli olan sonuç çıkartmak değil, sonuçların uygulamada işe yaraması ve hedeflerle uyuşabilmesidir. Kişiler genel kabul gören, evrensel değer taşıyabilen ve gerçeklerle uyuşabilen sonuçlar çıkarmalıdır.
Tahmin
İnsanların eleştirel düşünmeleri onlara fayda sağlayacaksa bir anlam taşır. Fayda sağlaması ise düşünmenin mantıki sonuçlarının neler getirebileceğini önceden kestirebilmektir. Başarılı işlerin arkasında doğru tahminler yatar. Bu bileşen eleştirel düşünme için önemli bir özelliktir.