Türkçe’de eş duyum ya da duygudaşlık olarak geçiyor. Kendini bir başkasının yerine koymak olarak tabir edilebilir. Bu durum son zamanlarda insanlar arasında sık sık geçiyor. Yani insanlar sürekli empatiden bahsediyor ve empati kurduklarını söylüyorlar ama çoğu insan her şeye rağmen empati kurma konusunda olması gerektiği kadar başarılı değil. Empati kurmak için en azından şu üçünü yapmak gerekiyor.
- Kendimi gerçekten onun yerine koyuyorum. “Benim başıma gelmedi ama benim başıma gelmiş olsaydı…” diye düşünmek gerekiyor.
- Onu doğru anlamam gerekiyor. Kendimi onun yerine koydum ama nasıl bir ruh hali içerisinde olduğunu ve ne hissettiğini doğru anlıyor olmam lazım.
- Son olarak ta bunu ona hissettirmem gerekiyor. Sonucunda empati yaptığımı onun hissetmesi gerekiyor.
Bu üçünü yapmadan tam olarak empati yapmış olamıyoruz. En önemlisi de empati yaptığımızda samimi olmamız gerekiyor. Örneğin “Kendimi onun yerine koydum ama ben olsam bunu yapmazdım.” diye düşünmek empatiye aykırıdır. Kendi duygu ve düşüncemiz yerine empati yaptığımız kişinin duygu ve düşüncesi ile düşünmemiz gerekiyor.
Yukarıda 3 maddeyi saydık. İlk ikisinden sonra bunu ona hissettirmemiz gerekiyor dedik. Bunu da iki şekilde yapabiliriz.
Jest ve mimikler kullanılarak bunu gerçekleştirebiliriz. Kullandığımız jest ve mimikler doğrultusunda karşımızdaki insan “tamam bu beni anladı” der.
Bunu sözlü olarak söyleye de biliriz. Bu durumda daha sağlam hissettirebiliriz.
Özellikle terapilerde empatinin rolü çok büyüktür. Psikolog karşısındaki insan için empati yapmadan onun sorunlarını bulamaz ve dolayısıyla da buna çare üretemez. Bu yüzden de empati kurmadan psikolojik olarak tedavi neredeyse imkânsızdır.
Empati ile sempati birbirine karıştırılan iki farklı kelimedir. Yukarıda zaten empatiden bahsettik. Empati kurduğumuzda karşımızdaki insanın yerine kendimizi koyuyor ve onun duygu ve düşüncelerine göre düşünüyoruz. Sempatide ise karşımızdaki her ne hissediyorsa biz de onu hissediyoruz. Karşımızdaki insanın kolu kırıldıysa aynı acıyı biz de hissediyoruz. Anneler çocuklarına büyük sempati duyarlar. Böyle de düşünebiliriz.
Empatide kendimizi bir tarafa atıyoruz ve karşımızdakinin yerine koyuyoruz kendimizi. Sempatide ise karşımızdakinin acısını kendimizde hissediyoruz. İkisi bu alana birbirinden farklı şeyler.
Sempatide taraf olma durumu var. Empati de kendinizi kişinin yerine koyup o kişiyi anlayıp yine de ona hak vermeyebilirsiniz. Ancak sempatide amaç onu anlamak değil. Onunla yandaş olmaktır. Bu yüzden birbirine karıştırılmamalıdır.
Faydalarına gelirsek empatinin faydaları oldukça fazladır. Öncelikle doğal olarak insanın içerisinde bir anlaşılma duygusu vardır. Yani her insan anlaşılmak ister. Bu yüzden de kendisini anlayan birini gördüğünde ona karşı beslediği duygular çok daha pozitif yönde ilerler. İlişkiler konusunda empati oldukça önemlidir. Empati yapmak sadece karşı taraf için değil, empati yapan için de kıymetlidir. Empati yapan insan empati yaparak gereksiz hırslardan ve kibirlerinden arındırır. Kendimizi başkasının yerine koyarak diğer insanlar ile denk olduğumuzu hissederiz ve onların hissettiklerini anlamaya çalışarak kendimizde bulunan egoyu köreltir.
Bunların sonucunda insanlar tarafından daha çok sevilmemize sebep olur. Empati kurarak çevredeki insanların beğenisini toplar, daha çok seviliriz.
Görüldüğü gibi empati hem kuran hem de kurulan taraf için oldukça faydalı bir eylemdir.
Kimi insan kolaylıkla empati kurabilirken, kimileri ise bunu yapmakta zorluk çekebiliyor. Bu aslında bizim ilk başta doğumda anne ile kurduğumuz bağla alakalı. Bir çocuğun ihtiyaçları ne kadar tutarlı karşılanırsa çocuk anlaşıldığını hissediyor ve öğreniyor. O da ilerleyen yaşlarda da karşısındaki insanları kolaylıkla anlayabiliyor. Ancak küçüklükten bu yana fiziksel ihtiyaçlar ve ruhsal ihtiyaçlar konusunda kıtlık yaşayan çocuklar annesi tarafından anlaşılmadığını hissediyor ve bu yüzden de anlama yetisi yeteri kadar gelişmiyor. Bu da kişinin ileride kimseyi anlamaması ile beraber yavaş yavaş narsisizm yoluna doğru ilerliyor.
Empati kurma geliştirilebilir. Yani eğer bir kişi empati kurma konusunda yeterli değilse bunu geliştirebilir. Bunun için yapılacak en temel ve en etkili yöntem dinleyici olmaktır. Bir ortamda konuşmak yerine oturup konuşulanları dinlemek, derdini anlatan insanların dertlerine ortak olmak kişinin empati kurma becerisini gerçekten olumlu yönde etkiler.