Zihinsel Yetersizliğin Tanımı

Bilgi

 

Özel eğitime gereksinim duyan çocukların büyük bir oranını oluşturan zihin engelli çocukları tanımlayan tek bir tanım olmamakla birlikte alan yazında kabul görmüş farklı bazı tanımlar bulunmaktadır. Yapılan tanımlara bakıldığında, bu çocukların sadece zeka testleriyle ölçülen zeka bölümlerinin değil aynı zamanda sosyal uyum, dil gelişimi, sağlık vb. Yönlerinin de dikkate alındığı görülmektedir.

Günümüzde zihinsel yetersizlik tanımlarında uzlaşmanın sağlanmasında kuruluşu 1920’lere dayanan Amerika Zihinsel ve Gelişimsel Yetersizlikler Derneği’nin (American Assocation on İntellectual and Developmental Disabilities Mental Reterdaion- AAIDD) önemli katkıları olmuştur. 1959 yılında AAIDD bu alandaki tanım karmaşasına son vermek ve yeni bir tanım oluşturabilmek için bir komite kurmuştur. Komite 1973 yılında Grosman’ın yapmış olduğu tanımı kabul etmiştir. Grosman, zihinsel yetersizliği; gelişim dönemi içerisinde genel zihinsel işlevlerde önemli derecede normal altı, bunun yanında uyumsal davranışlarda yetersizlik gösterme durumu olarak tanımlamıştır.

AAIDD’nin daha sonra yeniden düzenlediği tanımlarda ü temel özellik bulunmaktadır. Bunlar;

  1. Zihinsel işlevler: AAIDD’nin 2002 tanımına göre zihinsel yetersizlik, zihinsel işlevlerde önemli derecede normalin altında olma olarak tanımlanmaktadır. Zihinsel yetersizliğinin belirlenmesinde zeka testlerinin yararlanılmaktadır. Eğer standart bir zeka testi kullanacak olursak, ortalama puanını siki standart sapma aşağısında yer alan grup zihinsel yetersizliği olan bireyleri tanımlamaktadır. AAIDD’nin 2002 tanımında zeka bölümü 70 ve altında yer alma yani (-2) standart sapma altında yer alma zihinsel işlerde normalin altında kalmayı göstermektedir.
  2. Uyumsal Davranışlar: AAIDD’nin 2002 tanımına göre uyumsal davranışlar insanların günlük yaşamda işlevde bulunmak için öğrendikleri kavramsal, sosyal ve pratik beceriler toplamıdır. Uyumsal davranışlar geliştirilen uyumsal beceri ölçekleriyle değerlendirilir. Pratik uyumsal davranışlar (örnek; yemek yeme, giyinme ), kavramsal uyumsal davranışlar (örnek; okuma-yazma) ve sosyal uyumsal davranışlar(örnek; kurallara uyma) gibi davranışlardan oluşmaktadır.
  3. Destek sistemleri: AAIDD’nin 1992 yönergesinde gereksinim duyulan destek miktarına göre yeni bir sınıflama sistemi önerilmektedir. Bu yeni sistem zihinsel engelliliğin tanımlanmasında ve gruplanmasında zeka bölümünden daha az damgalayıcı bir sisteme geçişi temsil etmektedir. Gereksinim duyulan destekler disiplinler arası bir ekip tarafından dört düzeye göre tanımlanmakta ve sınırlanmaktadır. Bireyin gereksinim duyabileceği destek miktarı aralıklı destek, sınırlı destek, yoğun destek ve yaygın destek olmak üzere dört grupta toplanmıştır.

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.